'Werken in basisonderwijs moet echt je passie zijn'

GORINCHEM Lerarentekorten en werkdruk zijn aan de orde van de dag in het basisonderwijs. In de grote steden, maar ook in een stad als Gorinchem zijn er zorgen over de onderwijstoekomst. Op Daltonschool de Poorter is er nog niet echt een lerarentekort, maar een keer ziek zijn levert toch al snel een hogere werkdruk op, vertellen leerkrachten Nel Schalk en Nina van der Linden. De twee reageren op stellingen.

door Eline Lohman

De werkdruk in het onderwijs is te hoog.
Nel: ,,Ja, de werkdruk is hoog, maar het is leuk werk en dan accepteer je die werkdruk. Ik werk 41 jaar op De Poorter en merk dat de werkdruk in de loop der jaren is toegenomen. Kinderen zijn kinderen gebleven, maar vroeger had je 'moeilijke kinderen', waar 'iets mee was'. De labels die later kwamen, heb ik zien komen. ADHD, dyslexie: alles heeft een naam gekregen. Die aandoeningen waren er al; nu is het voordeel dat je deze kinderen beter in beeld hebt dan vroeger. Kanttekening is dat je daardoor juist meer werkdruk krijgt, want je moet er meer voor doen – het vraagt meer van je als leerkracht."
Nina: ,,Ook ik ervaar werkdruk. Misschien iets teveel. Ik doe meer dan ik zou willen doen. Ik zit bijvoorbeeld in de avonden nog te werken. Werken in het basisonderwijs moet echt je passie zijn. En daardoor accepteer je inderdaad de werkdruk, zoals Nel zegt."

Leerkracht zijn is moeilijk.
Nel: ,,Ja, dat vind ik altijd. Omdat je te allen tijde kinderen ouders moet zien en horen. Het is maatwerk en de leerkracht is en blijft de spil in de klas. Vroeger, nu en in de toekomst. De leerkracht maakt het verschil. Je raakt daarbij nooit uitgeleerd."
Nina: ,,Er zijn zoveel verschillende zaken waarbij je begeleiding aan kinderen biedt. Zoals qua leren, op het sociale vlak, ondernemerschap, omgaan met ouders. Het is zo'n breed vakgebied. Dat maakt het best moeilijk."
Nel: ,,Die diversiteit is ook prachtig, want het maakt dat dit vak nooit saai is. Je beleeft zoveel. Maar daar gaan we weer: daardoor neemt de werkdruk toe. Want alles moet ook nog eens passen binnen de visie van de school. Met je team moet je dan goede keuzes maken. Dat team is heel bepalend."

Leerkracht zijn is naast moeilijk ook heel mooi.
Nel: ,,Zeker. Je kunt nooit het verschil voor een hele klas maken, maar het gaat om die paar kinderen in de groep die je iets meegeeft voor het leven. Later weten sommigen zich dat nog te herinneren. Ook al waren ze op het moment zelf, tijdens hun schoolperiode, zich hier niet van bewust. Ik zit meer dan 40 jaar in het vak en zie soms kinderen terugkomen met hun eigen kinderen. Zij vertellen over hun herinneringen en dat geeft echt een warm gevoel. Wat ik ook mooi vind aan dit vak, is dat je hoort van ouders dat ze het fijn vinden dat wij meedenken als het gaat om die labels waar we het eerder over hadden. Ze voelen zich gehoord en gesteund."
Nina: ,,Ik ben het helemaal eens met de stelling. Ja, de werkdruk is hoog, maar als je hoort van kinderen die inmiddels op het voortgezet onderwijs zitten dat het Dalton-onderwijs zoveel gedaan heeft voor de ontwikkeling, in de zin van zelfstandigheid, dan geeft me dat echt een goed gevoel."

Ik begrijp dat jonge mensen niet voor de Pabo kiezen.
Nel, na een lange stilte: ,, Het moet je passie zijn. De opleiding zou aantrekkelijker gemaakt moeten worden. Er zou in ieder geval minder verschil in salaris moeten zijn en er moeten meer helpende handen in de klas komen van onderwijsassistentes."
Nina: ,, Daarnaast haken mensen tijdens de opleiding af wanneer ze in de praktijk ervaren wat er allemaal bij komt kijken. We willen juist laten zien hoe mooi ons vak is en dat we ervan genieten. Zelf zit ik nu ruim acht jaar in het onderwijs."

Het basisonderwijs moet veranderen.
Nel: ,,Het basisonderwijs is altijd in beweging. Daar hoort verandering bij. Je bent als school onderdeel van de maatschappij en dan moet je mee in de vaart der volkeren. Voor dat lerarentekort moeten we wel op zoek naar oplossingen."
Nina: ,,Het beroep leerkracht gaat volgens mij een andere invulling krijgen. Met het oog op dat lerarentekort en de werkdruk moeten er meer handen bij komen – er moet meer ondersteuning in de klas komen. Anders lukt het gewoon niet. Er moet structureel meer geld komen voor het basisonderwijs."

Ik vrees voor de toekomst van het basisonderwijs door het lerarentekort.
Nel: ,,Op De Poorter kunnen we het tot nu toe goed opvangen. Maar je ziet elders in het land zeker lerarentekorten. Ik denk dat daardoor de kwaliteit van het onderwijs achteruit gaat en dat is erg. Wij hebben gelukkig veel ex-collega's die willen invallen als het nodig is. Je moet soms creatief zijn. We hebben geen vervangingspool meer; in het verleden wel. Stel dat er meerdere collega's tegelijk ziek zijn, dan hebben we een probleem. Dat gebeurde voor de herfstvakantie vorig jaar. Toen moesten we een klas opdelen."
Nina: ,,Dat wat je zegt over ziek zijn, herken ik. Je durft niet ziek te worden en word je dat wel, dan voel je je schuldig, omdat je weet dat je er collega's mee belast. Eind 2019 moest een basisschool in een grote stad een week dicht vanwege het lerarentekort. Dat is een kwalijke gebeurtenis."