Stikstof en salderen

De hoogste bestuursrechter binnen het algemene bestuursrecht is de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRVS) handelt jaarlijks duizenden zaken af. In het jaarverslag van 2019 wordt genoemd dat 13525 uitspraken zijn gedaan. Slechts een klein aantal van deze uitspraken haalt de media.

Het kan echter bijna niemand ontgaan zijn dat in 2019 een uitspraak is gedaan die nog steeds nagalmt. Op 29 mei 2019 oordeelde de ABRVS dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet in lijn was met Europese wetgeving uit de Habitatrichtlijn. De details bespaar ik u, maar het resultaat van de uitspraak is enorm. Veel nieuwe projecten kwamen plotseling tot stilstand. Boeren, bouwers en bedrijven kampen met de negatieve gevolgen. De vele boerenprotesten bijvoorbeeld laten de impasse zien waar Nederland in terecht kwam.

STIKSTOFNEERSLAG Er zit in Nederland veel stikstof in de lucht. Deze stikstof kan neerslaan op een natuurgebied. Dat noemen we de stikstofdepositie. Om herstel te bieden aan de natuur, moet het stikstofgehalte in de grond naar beneden. Een ontwikkeling die stikstof uitstoot, is bijvoorbeeld de uitbreiding van een veehouderij of de bouw van een aantal woningen.

Als u een gebied wil ontwikkelen door de bouw van woningen of een agrarische onderneming wilt uitbreiden, zult u eerst de neerslag van stikstof moeten meten. Het programma waarmee de neerslag van stikstof wordt gemeten, is de Aerius Calculator. Wordt geen stikstofneerslag veroorzaakt door het project, dan is geen natuurvergunning nodig. Wordt stikstofneerslag veroorzaakt, dan is een natuurvergunning wel nodig. De stikstofuitstoot mag in Nederland in beginsel niet toenemen. Dat betekent dat de stikstofuitstoot ergens moet verdwijnen of verminderen om de uitstoot van de nieuwe ontwikkeling te compenseren.

Met intern salderen wordt gekeken naar de mogelijkheden binnen dezelfde ontwikkeling. Kan bij de bouw van de woningen bijvoorbeeld gewerkt worden met elektrische materialen? Of kan het logistieke proces zo ingericht worden dat er minder verkeersbewegingen zijn? Op die manier kan de stikstofuitstoot omlaag gebracht worden en kan een vergunning voor de ontwikkeling verleend worden.

Soms is de verwachting dat een uitbreiding zoveel stikstof uitstoot, dat dit niet in dezelfde ontwikkeling gecompenseerd kan worden. Dan moet gekeken worden of de stikstofuitstoot op een andere plaats beëindigd kan worden. Dat noemen we extern salderen. De beëindiging van een veehouderij bijvoorbeeld kan zoveel stikstofruimte opleveren, dat de nieuwe ontwikkeling, ondanks de stikstofuitstoot, door kan gaan. Let hierbij wel op: bij extern salderen mag maar 70% van de stikstofruimte gebruikt worden. De overige 30% wordt ‘teruggegeven’ aan de natuur.

Op dit moment is er nog veel onduidelijkheid over de mogelijkheden. Maar hopelijk leiden de maatregelen die genomen kunnen worden, tot een diverse natuur: goed voor plantjes, dieren én mensen!

mr. Nellieke Oudijn