Officier van Justitie, Suzanne de Bruijn, legt uit: ‘Pesten is géén strafbaar feit’
14 november 2007 om 00:00 NieuwsWat verstaat Justitie onder pesten?
Door Hanneke van Houwelingen
,,Pesten is een verzamelnaam voor treiteren, uitschelden, beledigen, bedreigen, mishandelen en zedenmisdrijven. We kunnen zaken niet labelen onder ‘pesten’. Vandaar dat ‘pesten’ geen strafbaar feit is.”
Kan Justitie dan helemaal niets tegen pesters ondernemen?
,,Wij nemen aangiftes op dit gebied heel serieus, maar niet alles is strafbaar. Uitschelden en treiteren zijn geen strafbare feiten. We gaan ervan uit dat dit bijvoorbeeld op scholen wordt gemeld en opgelost kan worden door een mentor. Wanneer het fysiek erger wordt en het slachtoffer wordt mishandeld of misbruikt, kom je in het strafrecht terecht. Ook wanneer het slachtoffer ernstig wordt beledigd of bedreigd, kunnen politie en het Openbaar Ministerie ingrijpen. Het blijven echter bewijstechnisch lastige zaken.”
Kunt u voorbeelden geven van rechtszaken uit het verleden, waarbij pesters betrokken waren?
De Bruijn verwijst naar de ‘Vetverkeerd Krant’, de jongerenkrant van het Openbaar Ministerie, waarin onlangs het thema ‘geweld op scholen’ is uitgelicht. Eén van de beschreven voorbeelden is volgens de Bruijn een veelvoorkomende zaak. ‘Een Rotterdamse leerling moet elke dag geld geven aan zijn klasgenoot. Als hij niet betaalt, wordt hij bedreigd. Maandenlang gaat de afpersing door. De jongen is erg bang. Uiteindelijk ontdekt een leraar de afpersing en haalt de politie erbij. De Rotterdamse schooljongen doet aangifte bij de politie, die het procesverbaal doorstuurt naar de jeugdofficier. De afperser krijgt een leerstraf om te begrijpen wat hij heeft gedaan.’
De Bruijn: ,,Met deze krant vragen we aandacht voor dit probleem op scholen. Er wordt gewezen op het feit dat slachtoffers van pesterijen aangifte kúnnen doen. Beledigende taal en discriminerende uitlatingen zijn strafbaar. Het Openbaar Ministerie toetst hoe zwaar de belediging is geweest en in welke omstandigheden het is gezegd. Is de pester bijvoorbeeld eerst uitgedaagd door het slachtoffer? De straf kan een transactie of geldboete (legt de rechter op) zijn. Wanneer pesterijen zich uiten in dreigementen kan er ook aan de bel worden getrokken. Uitspraken als ‘ik ga jou dood maken of ik wacht je na schooltijd op’ kunnen flink angst inboezemen.
Maar zonder de ernst van een belediging te bagatelliseren, het is minder zwaar dan mishandeling. Als een kind in elkaar wordt geslagen, grijpen we harder in. De dader komt dan niet weg met een geldboete.”
Wat voor straf kan Justitie eisen voor mishandeling?
,,In het wetboek wordt onderscheid gemaakt tussen mishandeling (één op één) en openlijk geweld (een groep tegen één iemand). In het laatste geval heeft een persoon in de groep misschien niet de hardste trap uitgedeeld, maar hij is net zo goed schuldig. In de straf zal de leider de zwaarste straf krijgen. De strafmaat is afhankelijk van verschillende factoren. Onder wat voor omstandigheden heeft de mishandeling bijvoorbeeld plaatsgevonden? Hoe zit de verdachte in elkaar? Is hij of zij bijvoorbeeld al vaker in aanraking geweest met Justitie? Is de dader zelf ook gepest en vertoont hij of zij nu hetzelfde gedrag? Het Openbaar Ministerie maakt daarnaast onderscheid tussen jongeren en volwassenen. Bij jongeren wordt de zaak mede pedagogisch bekeken. Hoe krijgen we hem of haar weer op het rechte pad? Het Openbaar Ministerie zal de rechter in het geval van een jonge dader waarschijnlijk vragen om een sociale vaardigheidstraining op te leggen (leerstraf), bij volwassenen zal eerder een gevangenisstraf worden geëist. Jeugddetentie wordt overigens niet uitgesloten bij mishandelingszaken. Voor mishandeling geldt een maximum in de wet van drie jaar detentie. Bij mishandeling met zwaar lichamelijk letsel is het ‘wettelijke plafond’ vier jaar. Maar Pietje of Klaasje zal dit nooit opgelegd krijgen. Het kan zijn dat de celstraf door de rechter in een leerstraf wordt omgezet.”
Is de Hardinxveldse zaak het topje van de ijsberg?
,,Dat is moeilijk te zeggen. Aangezien we de zaken niet kunnen labelen op ‘pesten’ blijft het koffiedik kijken hoeveel aangiftes er per jaar worden gedaan en hoeveel daders voor de rechter verschijnen.”
Is er te weinig aandacht voor pesten?
,,Dat denk ik niet. Er wordt vrij veel aandacht aan ‘pesten’ besteed. Er is voorlichting op scholen, in de media, via Haltbureaus, in bibliotheken, etc.
Hoewel er veel aandacht is, is er nog altijd een rol weggelegd voor huisartsen, politie en het meldpunt kindermishandeling. Bij het laatste kan anoniem melding worden gemaakt van mishandeling en ander gedrag waardoor de gezondheid en veiligheid van kinderen in gevaar komen.”
Heeft u een tip voor slachtoffers van pesterijen?
,,Blijf niet te lang rondlopen met je problemen. Neem iemand in vertrouwen en denk aan de mogelijkheid om naar de politie te stappen.”
Tot slot, de Hardinxveldse pester is nog niet voor de rechter verschenen. Waarom duurt dit zo lang?
,,De jongen moet op 15 november 2007 voorkomen. Dit heeft relatief lang geduurd omdat de verdachte niet in voorarrest zit. Was dit wel het geval zou de zaak eerder zijn behandeld."
* De foto is in scène gezet.
