Op kreeftenvangst in poldersloot

GIESSENBURG - ,,Als je de oprukkende gestreepte Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus Acutus Zonangulus) zijn gang laat gaan, verdwijnen kikkers, padden en salamanders uit de poldersloten in de hele Alblasserwaard.”

Joop Verbeeth van de Stichting Historische Hennepakkers luidt de noodklok. ,,In Giessenburg hebben we deze zomer te maken met een explosieve aanwas rivierkreeften in de poldersloten. Mijn vrouw vond vorige week dinsdag de eerste voorthuppelende rivierkreeft in het natte gras in de achtertuin. Toen dachten we nog dat het een zeldzame verschijning was.Vanaf woensdag 15 juli ben ik ze in de aangrenzende poldersloten met één eenvoudige fuik – zonder aas – gaan vangen om een idee te krijgen hoe groot de druk van deze exoot in mijn directe omgeving is. Zes nachten later, heb ik een aquarium vol met meer dan veertig van die beestjes. Genoeg voor een interessant kreeftengerecht.”

Volgens Verbeeth moeten in de poldersloten tussen Hardinxveld-Giessendam en Schelluinen vele honderdduizenden rivierkreeften bivakkeren. ,,Het krioelt ervan en het zou mij niet verbazen als ze inmiddels ook via de Giessen de Alblasserwaard zijn ingetrokken. Als je deze exoot zijn gang laat gaan, wordt het natuurlijk evenwicht in de polderslootbiotoop volledig verstoord. Het moet deze dagen in mijn achtertuin, die grenst aan poldersloten, krioelen van de kleine padjes en kikkertjes. Maar ik heb er nog niet één gezien. Het is ‘s avonds opvallend stil met het gekwaak van kikkers en padden. Dat vind ik verontrustend. Waarschijnlijk is die overdruk aan rivierkreeft in de poldersloten rond Giessenburg al enkele jaren gaande.”

Opportunistische omnivoor

Hoe de exoot in het poldermilieu terecht is gekomen, is onduidelijk. Geruchten gaan dat hij in 2001 is ontsnapt bij een aquariumgroothandel. Beroepsvisser André Blokland uit Hardinxveld-Giessendam trof hem in 2002 voor het eerst in zijn fuiken aan. Hij heeft inmiddels veel kennis opgebouwd over de vangst en het gedrag van de exoot en zijn natuurlijke predators. Dat zijn onder meer snoek,paling, karper, reiger en ooievaar.

De wetenschappelijke rivierkreeftexpert in ons land is Bram Koese van Naturalis in Leiden. Hij noemt de gestreepte Amerikaanse rivierkreeft een 'opportunistische omnivoor die eet wat ter plekke beschikbaar is'. ,,In de poldersloot zijn het voornamelijk planteneters (waterplanten) maar onder laboratoriumomstandigheden hebben ze een voorkeur voor dierlijk voedsel”, aldus Koese.

Ze zullen in de poldersloten dus pakken wat ze tegenkomen. Als dat dierlijk voedsel is dat zich langzaam voortbeweegt of in de sloot drijft zoals kikkerdril en eisnoeren van padden en muggenlarven, slakken en torren, dan eten ze dat. Komen ze waterplanten tegen, dan eten ze die. De rivierkreeften gaan niet echt op rooftocht en ze kunnen zich met hun zwemstaart ook niet snel door het water verplaatsen om een aanval uit te voeren. Al zien ze er met hun twee grijpklauwen nog zo agressief uit, we behoeven geen angst te hebben dat ze volwassen kikkers en salamanders aanvreten. Koese: ,,Die zijn daar veel te snel voor. Geamputeerde ledematen bij volwassen padden en kikkers in de natuurlijke poldersloot zal je niet vinden. Ik heb kreeften en stekelbaarsjes zonder problemen in het aquarium gehad. Eieren zijn wel degelijk een potentiële prooi.”

Joop Verbeeth: ,,We krijgen deze exoot nooit meer weg uit de poldersloot. Maar je kunt wel proberen de schade aan kikkers en padden te beperken door de kreeften te vangen. Iedereen die aan een poldersloot woont, kan een zelfgemaakte kreeftengaasfuik zetten. Wel een drijver erin doen en een stukje gaas boven water houden, anders gaan de kikkers die je meevangt dood. Je kunt ook kunststofkreeftenfuiken bij beroepsvisser André Blokland Hardinxveld-Giessendam kopen. Hij heeft ze in alle maten. En de rivierkreeften die je in de polder vangt kan je rustig opeten, als je tenminste niet allergisch bent voor schaaldieren."