‘Mijn dochter heeft hier zelf voor gekozen’

2 december 2009 om 00:00 Nieuws

Tonny is een excentrieke vrouw om te zien. Haar open en modern ingerichte huis - inclusief schilderijen met weelderige kleuren - bevestigt dat. Opvallend is de grote verzameling foto’s van Gwenda die één muur van het huis geheel aan het zicht onttrekt. In de woonkamer is voor de rest niets zichtbaar aangepast aan haar verstandelijk gehandicapte dochter, omdat Gwenda al sinds haar vijftiende op de Merwebolder (ASVZ) in Sliedrecht vertoeft.

HOORNAAR - Gwenda praat niet en heeft dat ook nooit gedaan. Toch begrijpen moeder Tonny van Oers (65) en dochter Gwenda (35) elkaar uitstekend: ,,Wij denken naar elkaar, Gwenda is een beelddenkster.” De bruine ogen van de vrouw uit Hoornaar fonkelen wanneer ze het eerste exemplaar van haar boek ‘Gwenda, een beeld van een vrouw’ laat zien, dat zojuist is verschenen. Door Amy van den Berg

De communicatie tussen moeder en dochter gebeurt niet op een gewone manier: ,,Mensen zenden constant beelden uit en die pikt Gwenda op. Wanneer jij iets aan het denken bent, weet zij al wat je gaat doen. Dus zij is gewoon heel slim. Dat is iets in de mens waar wij nooit bij stil staan, we noemen dat intuïtie. Die is bij haar heel sterk ontwikkeld.” Dat ze op deze manier kan communiceren met haar dochter, wist Tonny niet meteen. ,,Dat werd later pas duidelijk. Gwenda is heel beperkt in wat ze wil. Ze had maar twee gedachten toen ze geboren werd: ‘Ik bemoei me nergens mee, maar ik zal geen honger en dorst hebben.’ Ze is namelijk heel erg gefixeerd op eten en drinken. Op een gegeven moment merkte ik dat zij ging doen, waar ik op dat moment aan dacht. Als ik er bijvoorbeeld aan denk om koffie te zetten, staat Gwenda op – loopt naar de keuken, en maakt duidelijk dat ze koffie wil. Dit gebeurde steeds vaker. En het is geen toeval, dat bestaat niet.”

In het huis van Tonny staat een bronzen beeld van een vrouw met vleugels, dat ‘ten voeten uit Gwenda is’. ,,Gwenda voelt zich opgesloten in haar lijf, dus vandaar het omwikkelende van dat beeld. Mijn dochter komt niet ver omdat ze op haar tenen loopt en zij zich niet prettig voelt op aarde. Daarnaast praat ze niet dus houdt ze haar wereld klein. Gwenda kijkt niet verder dan haar handen. De rest interesseert haar niet. Ze zou wel weg willen vliegen.” Tonny zegt dit te merken aan de manier waarop ze bezig is op aarde: ,,Ze weet alles, maar ze doet er gewoon niet aan mee. Het is een wil van binnen uit om niet mee te doen aan deze gehaaste maatschappij. En daarom beperkt ze zich in haar beweging door op haar tenen te lopen,” Tonny lacht: ,,Kijk, wij vergaren materiële zaken en maken ons mooi. Voor haar is dat niet belangrijk, haar innerlijk is het enige dat telt.”

Een pasgeboren kind kan er volgens Tonny voor kiezen om niet mee te doen met de dagelijkse beslommeringen in deze wereld. Dit komt volgens de schrijfster omdat we allemaal reïncarneren. Volgens Tonny heeft Gwenda in een vorig leven geleerd dat ze hier niet meer aan mee wil doen. Tonny: ,,Je wordt geboren zoals je bent. Ik geloof dat je hier op aarde bent om te leren. Maar ik ga er ook vanuit dat men reïncarneert. Ik zie het leven als een les: je gaat dood, je komt terug enzovoort. Het sterven is steeds weer een examentje van je leven. Je bent pas helemaal geslaagd als je hebt geleerd wat je had moeten leren in je leven, en dat is voor iedereen anders. Gwenda is louter bezig met innerlijke groei. Dat merk ik aan alles. Gwenda heeft geen handicap, zij is wie ze is. Alleen de handicap is dat jij niet weet hoe met haar te communiceren, want zij praat niet. Dus wie heeft er dan eigenlijk een handicap?”

Feit blijft natuurlijk dat Gwenda - vanuit wetenschappelijk opzicht - gehandicapt is. Tonny ziet dit absoluut anders: ,,Ik vond het in het begin al vreemd dat ze haar als kind besloten te testen op ontwikkelingsvoortgang. Bij haar is de ene helft heel sterk ontwikkeld en de andere helft niet. Gwen is voor mij een volwassen vrouw, ze is 35. Al doet ze in onze ogen niet veel, dat maakt toch niet uit. Ze heeft ontwikkelingsachterstand, ja, maar op wie dan? Dan heeft half Nederland een ontwikkelingsachterstand. Ieder mens heeft een eigen ontwikkeling.”

Tonny kreeg vaak te maken met medelijden van mensen om haar heen: ,, Ze vonden het altijd maar zielig; een gehandicapt kind. Alleen ik heb het nooit erg gevonden. Het is gewoon een heerlijke meid om mee om te gaan. Dit is mijn kind, zij is uit mij geboren. Ze heeft voor mij gekozen. Niets is voor niets, alles heeft zijn reden. Gwenda is voor mij een geschenk uit de hemel.”

Veel ouders van verstandelijk gehandicapte kinderen bezoeken hun nageslacht alsof ze een begrafenis gaan bijwonen, weet Tonny. De boodschap die Tonny daarom met haar boek wil overbrengen is: ,,Kijk eens naar de dingen die zij wel kunnen, en niet alleen naar de slechte punten. Let ook eens op jezelf, je moet niet alles bij hun zoeken. En vraag niet te veel van ze. Het is voor jou veel makkelijker om een stapje terug te doen en op hun lijn te zitten, dan andersom.” Tonny van Oers beklemtoont in haar zojuist verschenen boek dat de stempel ‘verstandelijk gehandicapt’ niet alles omvat: ,,Kijk eens verder dan dat woord, en laat dat stempeltje dan ook meteen weer los. Je kunt als mens nog zo veel geleerd hebben; en nog zo wetenschappelijk onderlegd zijn – maar feit blijft dat wij geen wetenschappelijke figuren zijn. Wij zijn gevoelsmensen, dat is iets heel anders.”

Het boek ‘Gwenda, een beeld van een vrouw’ is te bestellen via de website boekscout.nl, en kost € 12,95.