De zoete inval in ‘t Kroondomein

H'VELD-G'DAM – In 1921 kocht het echtpaar Brouwer – van Wingerden een huis op de Achterdijk (nu Kerkweg). Dochter Janny werd er in 1932 geboren en woont er samen met haar echtgenoot Jaap Kroon nog steeds. ,,Het is geen deftig huis met dure spullen maar we houden ervan omdat het bol staat van de fijne herinneringen. En omdat ons ‘nakroost’ er geloof ik net zo gek op is als wij.” En dat zal best waar zijn want ter gelegenheid van het 40-jarig huwelijksjubileum werd de woning door dat kroost benoemd tot ‘t Kroondomein. Janny groeide er samen met twee broers en een zuster op. Jan (88), Dirk (86) en Jaantje (83) leven alle drie nog en zien het nog steeds als hun ouderlijk huis. ,,Ik was een nakomertje en ik heb hier een best leven gehad. Het was bij mijn ouders al de zoete inval en dat is altijd zo gebleven. Het is een echt familiehuis.”

Door Margreet Strijker

De woning is naar alle waarschijnlijkheid eind 1600 gebouwd. Het echtpaar vertelt dat het vroeger de gewoonte was dat een dorp rondom een kerk ontstond. Zo lijkt het ook hier gegaan te zijn. In 1698 werd er een kapelletje afgebroken en vernieuwd. En volgens deskundigen stamt ‘t Kroondomein ook uit die tijd. Een binnenmuur is met kleine IJsselsteentjes en met leem gemetseld. Daar ligt een lange balk van keihard eiken op want er is nooit geheid. ,,M’n man krijgt er geen spijker in en je kunt zien dat de plafondbalken nog met de hand werden gedisseld, dus ze moeten wel heel oud zijn.” Oude foto’s tonen dat de woning oorspronkelijk een rieten dak had en sommige muren zijn wel 40 cm dik. Vroeger was er een grote open haard met een schoorsteen tot aan de nok van het dak. Het is nu afgetimmerd, maar boven was een luik waar worst en spek in gerookt konden worden. Er hangt nog steeds een dikke ijzeren ketting in die waarschijnlijk bedoeld was om zo’n grote kookpot aan een hengsel boven het vuur te hangen. Toen de twee naastgelegen huisjes afgebroken werden, kwamen er allemaal kapotte blauwe tegeltjes onder de vloer tevoorschijn. Ook die wijzen erop dat de huizen van voor 1700 zijn.

Vader Brouwer was metselaar en heeft in zijn leven heel wat aan het huis verbeterd. Hij maakte er een grote woonkeuken met een granieten aanrecht in. En een schoorsteen zodat het fornuis meer warmte gaf. Boven werden twee slaapkamertjes gemaakt en een zolder met een hangkast. ,,Die nu volstaat met de spullen waar onze dochters zelf geen plaats voor hebben. Maar er was geen badkamer! Wij gingen in een grote teil voor die ’s winters vlakbij de kachel werd gezet."

Jaap en Janny zijn in 1958 getrouwd. In 1963 overleden vader en moeder Brouwer vijf weken na elkaar. ,,En het huis was leeg, zo leeg. Toen mochten Jaap en ik erin gaan wonen. Aagje was er al, maar Liesbeth en Jolijn zijn hier geboren. Toen de oudste naar de middelbare school ging werd het eigenlijk te klein: de meiden sliepen met z’n drieën op één kamer. De buurman naast ons was overleden en zijn woning stond al een jaar of twee leeg. We mochten het tot onze grote vreugde bij ons huis trekken. Ineens ruimte genoeg, ook voor vrienden en vriendinnen en heel veel bezoek. En later voor de schoonzoons en de elf kleinkinderen.”

Jaap Kroon heeft door de jaren heen ook heel wat verbouwd en getimmerd aan het huis. Daarnaast brengt de gepensioneerde hovenier heel wat uurtjes door in de mooie tuin, waar ooit nog twee huisjes gestaan hebben. Hij wordt soms geholpen door één van de kleinzoons die opa beschouwt als zijn ‘beste tuinmaat’. Overigens gunt de 74-jarige zich sowieso nog weinig tijd om achter de geraniums te gaan zitten want hij is al 32 jaar koster van de Oude Hervormde Kerk.

‘t Kroondomein heeft een bijzonder interieur met veel echt oude spullen. ,,Ik wilde als klein meisje altijd graag een potkachel, een schommelstoel, een spinnenwiel en een man met blauwe ogen en zwart haar.” En dat heeft ze allemaal gekregen mompelt haar grijsharige, maar van oorsprong roodharige echtgenoot. Zijn vrouw vertelt onverstoorbaar verder: ,,Mijn ouders wilden ooit modern doen en verfden de balken en het andere houtwerk donkerbruin. Maar ik vond dat niks en heb weer gekozen voor de oorspronkelijke kleuren blauwgroengrijs, ook voor de kast en salontafel. En we hebben veel rieten stoelen, daar hou ik van. Sommige mensen zijn wat smaak betreft net kuddedieren, maar ik wil het graag wat aparter. En daar leent zo’n oud huis als dit zich heel goed voor.” Een apart huis is het zeker, ook door de vele kamers, alle labyrintachtige gangetjes, boogjes en leuke hoekjes. Zoals het ‘kantoortje’ onderaan de trap, waar Janny vaak schrijvend te vinden is. Jaap: ,,Ze schrijft haar hele leven al: voor zieken, voor jubilarissen, voor de kleinkinderen en voor familiekrantje ‘Het Brouwsel’.” Het Kompas maakte overigens dankbaar gebruik van het verhaal waarin mevrouw de geschiedenis van ‘t Kroondomein beschreef.

Via de scheepstrap 'kijk uit hoor, het zijn hele hoge treden' komen we onder andere terecht in ‘het museumkamertje’ met bedstee en antieke wieg. Er zit een oude vrouw met een poes op schoot en het bontje om van moeder Brouwer. Aan de wand hangt een 75 jaar oud kindertasje dat Janny als kind meenam wanneer ze met de trein mee mocht naar familie: ,,Iedere keer weer de reis van mijn leven.” Een oude poppenwagen, een luiermand met gebreide borstrokjes, de kinderstoel waar Jaap nog in gezeten heeft, de restjes van een serviesje, een knijpkat, een oude stoof en nog veel meer. Zelfs de hoge hoed die vader Brouwer altijd naar begrafenissen droeg ontbreekt niet. En zo hoort er bij elk bij museumstuk een verhaal dat een relatie heeft met de familie Brouwer of Kroon.

Op de vraag of dit leuke, maar misschien toch wat onpraktische huis niet erg bewerkelijk is zegt mevrouw: ,,Ik heb een wonder van een hulp: vlug, schoon en lief. En de slaap- en de badkamer zijn beneden, dus we genieten dankbaar van dit ‘bejaardenhuis’. Onze wens is dat het nog heel lang een echt familiehuis blijft waar iedereen zich welkom voelt.”

Op de foto het echtpaar bij de potkachel met op de schorsteen foto´s van zowel de ouders Brouwer als de ouders Kroon.

Op de oude foto staan de toen nog verloofde Janny en Jaap achteraan. Links moeder Brouwer, rechts vader Brouwer.