Oud en nieuw

Al jaren vieren wij Oud en Nieuw in Amsterdam tussen de bruisende menigte en het gillende vuurwerk. Dit jaar heb ik mij over laten halen om naar Hardinxveld te komen, om hier het nieuwe jaar met familie tegemoet te zien. Voor iemand die gewend is aan de "grote" stad waar van alles gebeurt is de overgang naar het rustige Hardinxveld erg groot maar we besloten het toch een kans te geven. En daar hebben wij geen spijt van... Het rustige Hardinxveld, gelegen tussen de Giessen en de Merwede roept onherroepelijk herinneringen op uit een ver verleden. Nou, wat mij qua leeftijd betreft niet zo heel ver maar toch kan ik met gemak 100 jaar in mijn herinneringen terug gaan. Mijn grootvader, Bastiaan Stasse en zijn vrouw Teuntje Boeren, beide geboren in Hardinxveld hebben hier een groot gedeelte van hun leven gewoond. Slechts een korte onderbreking waarbij zij zich vestigden in Frankrijk, heeft hen gescheiden van dit dorp. Mijn moeder, Jannigje Stasse, heeft tot aan haar dood verhalen verteld over "haar dorp". Ook haar zus, Riet Stasse (tante Riet leeft nog en woont sinds enkele jaren in Friesland) heeft prachtige herinneringen aan haar jeugd, af en toe afgezwakt door de oorlogsjaren. Al die herinneringen zijn voor mij gaan leven, zelfs zo hevig dat het lijkt of ik er zelf bij was. Ik heb Hardinxveld de afgelopen jaren wel zien veranderen. Al was het alleen al de verkeerssituatie in het dorp. Een andere op- en afrit van de snelweg, rotondes en verbeterde fietspaden. Het huis van mijn zus en haar man staat aan de Parallelweg. De straat is daar verbeterd maar heeft meteen tot gevolg dat auto's keihard racen over deze weg. Dat zou in Amsterdam niet kunnen, enkele flitspalen zouden hier meteen een halt aan toeroepen, aangevuld met enkele flink harde verkeersdrempels. Bij mijn aankomst op oudjaarsdag moest ik daar meteen aan denken. Ik stapte uit de auto en werd bijna meteen omver gereden door een zwarte Jeep die zeker 100 km reed over de Parallelweg. Ik was blij dat ik op de stoep stond maar bedacht me dat ik geen kans maak als de bestuurder de macht over zijn stuur verliest. Enfin, ik mag aannemen dat de Gemeenteraad van Hardinxveld zich hierover gaat buigen, zeker als meer bewoners zich melden bij hen met het verzoek om een meer controle op snelheid op deze weg. Onze avond in Hardinxveld had iets idyllisch, iets van vroeger. De zon ging onder, de sneeuw lag op de bruggetjes en op het gras langs de slootkant, de

bomen kaal. Binnen brandde een warme kachel, de spelletjes stonden klaar. Onze zoon van 17 leek zich genoeglijk te schikken in het "dorpsleven" en schoof aan bij de rest. De avond vloog voorbij, lachen, wat drinken, en spelletjes doen. Ik keek naar het gezelschap en genoot van dat wat ik aanschouwde. Was het vroeger ook zo? Zijn we vergeten hoe het "echte" leven hoort te zijn? Waar zijn we toch altijd naar op zoek? Vanachter het raam keek ik toe hoe het vuurwerk werd afgestoken. Mijn moeder zei altijd heel nuchter: "Liever bange Piet dan dooie Piet" en deze slogan pas ik vaak toe in mijn leven. Gek eigenlijk hoe je alles van vroeger toch weer gebruikt in je leven. Als je jong bent vind je alles ouderwets en niet meer van toepassing op jouw leven in die tijd. Word je ouder besef je ineens met een schok dat veel van die oude waarden toch lang niet zo gek zijn. Verpakt in een nieuw jasje wordt het vaak gebruikt als "nieuw uitgevonden". De volgende dag zijn we, zoals dat hoort in Hardinxveld, een wandeling gaan maken. De honden mee, het z.g. Pelgrimspad opgelopen. Links van ons de Giessen, rechts een sloot met wat weilanden en boerderijen. Links recreatiewoningen, rechts een enkel paard in de wei en voor de rest gras met prachtige knotwilgen. We laten de honden los op het gedeelte waar dit is toegestaan en ze rennen langs de bomen over het pad. Ik geniet van het uitzicht, het zonnetje schijnt op de graslanden, de takken van de bomen kleuren goudbruin, de sneeuw op het gras geeft het geheel een Anton Pieck achtig uiterlijk. Nederland op zijn mooist? Als ik mijn gedachten de vrije loop laat waan ik mij 70 jaar terug. een kleine 20 jaar voordat ik werd geboren. Mijn opa (Bas Stasse) loopt van Boven Hardinxveld naar de Parallelweg met zijn slee om hier hout te sprokkelen voor de kachel. De winter zal ongetwijfeld net zo koud zijn geweest als dit jaar. Géén centrale verwarming, geen electrische deken maar 7 hongerige kinderen die bibberend zitten te wachten tot hun vader terug is. Met dit hout kan er worden gestookt maar vooral ook worden gekookt. Maar wat was er om te koken? Was er geld voor oliebollen? Hoeveel gooien wij er straks weg? Hoe verliep hun jaarwisseling? In gedachten zie ik hoe de kinderen (mijn moeder en haar broers en zussen) op de uitkijk staan naar hun vader die hopelijk thuis kwam met wat takken voor op het vuur. Iedereen had het koud dus iedereen moest hout sprokkelen. Was er nog wel wat over? Lagen ze bij elkaar in bed om warm te blijven? Allemaal vragen die ik me bedenk nu ik hier wandel op de eerste dag van het nieuwe jaar. Ik kijk om me heen en geniet nog een keer van dat wat ik zie. Een lekkere zonnetje schijnt op ons gezicht, de wind maakt het nog een beetje guur. Ik trek mijn jas iets meer dicht, doe een shawl over mijn hoofd en ben blij dat ik dikke warme laarzen aan heb. Wat een luxe en wat een verschil met vroeger. Ik denk aan dat wat Oud was en dat wat Nieuw is. "Oud" en "Nieuw" heeft voorgoed een andere betekenis gekregen.

Lilian Vergne- van den Enden

Vleutenstraat 12

1106 CX Amsterdam