Geloof met af en toe een glimlach

7 april 2010 om 00:00 Nieuws

Het lijkt wel of ze het er om doen. Precies in de week dat de liederen van Huub Oosterhuis in het nieuws komen omdat de Roomskatholieke Kerk zijn liederen uit de liturgie wil schrappen, plaatst de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap in Hardinxveld- Giessendam een lied van de dichter op de site als motto voor die week:

NPB laat al 120 jaar onorthodox geluid horen H’VELD-G’DAM – Ze noemen zichzelf geen kerk, maar een ‘kerkhoudende vereniging’. Vastgelegde dogma’s zijn hen vreemd en betuttelen is verboden. ,,Je mag je bij ons aansluiten omdat je het wilt, niet omdat het moet.” De Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB (Nederlandse Protestantenbond) in Hardinxveld-Giessendam laat al 120 jaar een onorthodox geluid horen. In gesprek met voorganger Zandrie Albada en secretaresse Tilly de Groen.

Door Ariënne Megchelsen

Uit uw hemel zonder grenzen

komt Gij tastbaar aan het licht

met een naam en een gezicht

even weerloos als wij mensen

,,We zijn maar een klein percentage van de gelovigen in Nederland, maar ik vind dat de vrijzinnigen te hoop moeten lopen tegen rechtzinnige bewegingen overal binnen de kerk”, zegt Albada strijdlustig. ,,Je hoort ons niet zoveel, maar af en toe moeten wij vrijzinnigen onze stem verheffen. Het is juist zo’n prachtig lied. Het gaat over zoeken naar de waarheid die al tastend aan het licht komt. Daarin kun je naar elkaar luisteren, elkaar helpen en elkaar aanvullen.”

Vroedvrouw

In zijn lichtbruine colbertje en donkergrijze broek ziet Zandrie Albada er niet uit als een standaard dominee. Zo wil hij zich ook niet presenteren. ,,Ik zie mezelf als vroedvrouw, als katalysator”, vertelt hij in filosofische bewoordingen. ,,Een voorganger is er om het juiste klimaat te creëren waarin mensen tot bloei kunnen komen. Ik kom niet iets brengen wat een ander niet heeft. Ik ben ervoor om mensen te stimuleren hun eigen overtuiging compleet te laten worden. Iedereen mag als hij of zij dat wil zijn eigen geloofsbelijdenis schrijven.” Dat klinkt vrijblijvend, maar dat is schijn. ,,Als je bepaalde uitgangspunten hebt, is het nooit vrijblijvend”, vindt Tilly de Groen. ,,Onze uitgangspunten zijn respect voor je medemens en respect voor elkaars geloofsbeleving. Daar gaat een kracht vanuit. Wij proberen niet om het geloof te bewijzen.”

Albada illustreert zijn overtuiging met een verhaal uit de kerkgeschiedenis. ,,Willem van Oranje was protestants. Maar als hij in Utrecht kwam, ging hij nooit naar een van de Calvinistische dominees. Die preekten volgens hem teveel tegen elkaar, alsof de kerk een debatteerclub was. Daarom ging hij liever naar de Roomskatholieke pastoor Duifhuis in de Jacobikerk, de enige kerk die nog Rooms mocht zijn in die dagen. Dat is een mooi voorbeeld van hoe het hoort. Stap over je kerkmuren heen. En zoek vooral verzoening en bewogenheid.”

De Vrijzinnige Geloofsgemeenschap in Hardinxveld is een vereniging van het eerste uur. Rond 1870 werd de NPB in Nederland opgericht als reactie op het steeds orthodoxer worden van de kerken. ,,De vrijzinnigen werden op een zijspoor gezet, hun geluid kwam niet meer aan de orde”, vertelt Albada. Twintig jaar later, in 1890, verenigden ook de gelijkgestemden in Hardinxveld zich. ‘Deze mensen hadden één ding gemeen: het ideaal van het vrije denken’, is in het jubileumboek van de vereniging te lezen. Bij de oprichting bestond de vereniging uit 52 leden. ,,We zijn nooit een grote groep geworden”, vertelt Tilly de Groen. ,,Hoewel het ledenaantal de laatste dertig jaar iets terugloopt, blijven we wel een vaste groep. We vinden telkens weer nieuwe sympathisanten.” Albada denkt dat de vrijzinnigen altijd nodig blijven. ,,Wij zijn de luis in de pels van de gevestigde kerken. We zijn een soort waarschuwende instantie die altijd de vrijheid en de ruimte in het geloof blijft benadrukken.”

Op 20 april viert de NPB Hardinxveld samen met hun Sliedrechtse geloofsgenoten ‘200 jaar vrijzinnigheid’. ,,Dat is een grapje om mensen nieuwsgierig te maken”, lacht Tilly. ,,Wij bestaan natuurlijk nog maar 120 jaar, maar ‘Onze Roeping Getrouw’ uit Sliedrecht bestaat 80 jaar. Samen zijn we dus 200 jaar vrijzinnig.” De in vrijzinnige hoek zeer bekende professor Anne van der Meiden komt spreken over ‘Verleden en toekomst van de vrijzinnigheid’. ,,Hij is een ontzettend boeiende spreker”, prijst Albada hem aan. ,,Als je hem hoort, zit je na twee minuten al te grijnzen. Hij is de beste die je kunt vinden om over zo’n onderwerp te spreken.”

Grijnzen en ontspannen zijn zaken die Albada hoog in het vaandel heeft staan. ,,Geloof is zo’n mooie zaak dat je er ook af en toe bij kunt lachen. Ik hou niet van gewichtigheid. Dat zul je bij ons ook niet tegenkomen. Wie in vrijheid gekend wil worden, maar toch dieper wil nadenken over zijn geloofsovertuiging, is bij ons op het goede adres.”