Boekje en film over Merwedegijzelaars

15 april 2010 om 00:00 Nieuws

Anja van der Starre heeft in 2005 een ‘Digitaal Monument’ opgezet als eerbetoon aan de mannen die toen hun vrijheid en soms hun leven verloren. Op de site is informatie te vinden over de razzia. Maar ook treft men een namenlijst aan van de gegijzelden. Verder is veel te lezen over de kampen, werkplekken en monumenten en zijn foto’s en documenten te zien. Anja heeft haar website opgezet als erkenning, maar ook als vorm van genoegdoening voor de gijzelaars en hun nabestaanden omdat de mannen de eerste jaren na de oorlog niet altijd even netjes behandeld zijn.

Gert Romijn is een hobbyfilmer die graag de geschiedenis van Hardinxveld en omgeving ‘een beetje vastlegt’, zoals hij het zelf noemt. Het begon in 1994 met ‘Rondom de watertoren’. Verder maakte hij onder meer films over het hoge water in 1995 en over Den Bout, de Giessen, de Alblasserwaard en de Molentocht in 2009.

Anja en Gert ontmoeten elkaar naar aanleiding van een gesprek dat de filmmaker had met Piet Smit, de zoon van bakker Wouter Bos uit Giessendam. Deze bakker werd op 14 april 1944 zonder enige aanleiding doodgeschoten door een uit Sliedrecht afkomstig lid van de landwacht. Het verzet accepteert dit niet en besluit de NSB-ers en landwachters een voor die tijd passende waarschuwing te geven. In de nacht van 9 op 10 mei 1944 laat een knokploeg uit Sliedrecht een groep landwachters bij de Helsluis in de Zuid-Hollandse Biesbosch in een hinderlaag lopen. Tijdens het vuurgevecht dat ontstaat vallen aan de zijde van de landwacht twee doden. De razzia op 16 mei is een reactie op deze gebeurtenissen.

Het contact tussen Gert en Anja mondt uit in een hartelijke samenwerking met als resultaat de dvd: ‘Merwedegijzelaars. De razzia van 16 mei 1944’. De film is een document, waarin Piet Smit en enkele Merwedegijzelaars zoals Jan van Lopik, Job van der Linden en Bas Egas (overleden 14 oktober 2009) hun verhaal doen van de gebeurtenissen op en na 16 mei 1944. Ook vertelt Rent Kadijk, die ten tijde van de razzia met zijn familie in de Sliedrechtse Biesbosch woonde, wat hij zich nog herinnert van de gebeurtenissen. Verder zijn beelden te zien van een tentoonstelling in Sliedrecht over de Merwedegijzelaars en een kranslegging en herdenking in Hardinxveld-Giessendam. Tevens zijn opnamen gemaakt op Kamp Amersfoort en het Ereveld in Loenen waar enkele Merwedegijzelaars begraven liggen. Vermeldenswaardig is de door Ro Romijn (broer van Gert) gecomponeerde filmmuziek die een toegevoegde waarde vormt bij de ontroerende verhalen en indrukwekkende beelden.

In opdracht van de Historische Vereniging Hardinxveld-Giessendam schreef Anja het ruim 80 pagina’s tellende boekje: ‘Merwedegijzelaars, slachtoffers van de razzia van 16 mei 1944’. Het is in sober zwart wit uitgegeven en vertelt de feiten vanaf de moord op Wouter Smit in 1944 tot de lancering van het digitale monument in 2005. Tussendoor worden in cursief de persoonlijke verhalen verteld. Daarnaast werkte Anja mee aan de brochure ‘Sliedrecht 65 jaar na de bevrijding’ van Stichting Comité 4 en 5 mei. En verzorgt zij samen met anderen gastlessen over de Merwedegijzelaars voor de groepen 7 en 8 van de Sliedrechtse basisscholen.

Eind maart bracht een groep van 70 personen een bezoek aan Kamp Amersfoort. Onder de aanwezigen waren twee ex-gijzelaars: Jan Braanker en Jan van Lopik. Maar ook Piet Smit en Anja en Gert waren erbij. De overige bezoekers waren overwegend nabestaanden van ex-gijzelaars.

Momenteel wordt zowel in Hardinxveld-Giessendam als in Sliedrecht met een tentoonstelling aandacht besteed aan de Tweede Wereldoorlog en de Merwedegijzelaars.

Expositie ‘Merwedegijzelaars’ in de Bibliotheek Hardinxveld-Giessendam. Tijdens de reguliere openingstijden (Pietersweer 34, 0184-612454). Tentoonstelling ‘Oorlog en Bevrijding’ in het Sliedrechts Museum. Woensdag en zaterdag van 14.00 tot 17.00 uur en op Bevrijdingsdag van 11.00 tot 17.00 uur (Kerkbuurt 99, telefoon 0184-413404).

Tijdens de openingstijden van beide tentoonstellingen zijn het boekje (€ 8,75) van Anja van der Starre en de DVD (€ 15,00) van Gert Romijn te koop. (De film is ook te verkrijgen in de winkel van Romijn Wonen aan de Buurt 12 in Boven-Hardinxveld. Telefoonnummer 0184-630019). Op www.merwedegijzelaars.nl zijn de andere verkoopadressen te vinden.

SLIEDRECHT - In mei is het 66 jaar geleden dat in Hardinxveld, Giessendam, Sliedrecht, Sleeuwijk en Werkendam een grote vergeldingsrazzia plaatsvond. In het kader daarvan zijn een boekje en een dvd over de Merwedegijzelaars, slachtoffers van deze razzia, verschenen. Het boekje is geschreven door Anja van der Starre en de film is gemaakt door Gert Romijn. Anja en Gert zijn beiden kinderen van ex-gijzelaars (respectievelijk van Bas van der Starre en Gerrit Romijn). De razzia was een reactie van de bezetter op het doodschieten van twee landwachters door het verzet in de Zuid-Hollandse Biesbosch. Meer dan 900 mannen in de leeftijd van 18 tot en met 25 jaar werden opgepakt en dezelfde dag nog op transport gesteld naar Kamp Amersfoort. Het grootste deel van hen is na zes weken afgevoerd naar Duitsland waar ze onder erbarmelijke omstandigheden in diverse kampen te werk gesteld werden. 27 keerden nooit meer terug. Door Margreet Strijker
advertentie
advertentie