Wat mij boeit … amateur radiocommunicatie

H'VELD-G'DAM – ,,Wim (PA3BRP) vond het als kind al leuk om verbindingen te maken. Met een speld ging hij op zoek naar het kristal in een scheermesje om radiogeluiden te horen.” Zo is het ooit begonnen volgens zijn echtgenote Adrie (PA3CFU) die zelf ook besmet werd met deze passie. ,,Het ging hier in huis altijd over elektronica en daar wou ik over mee kunnen praten. En ik wilde het morse gepiep begrijpen.” Adrie werd de eerste leerling van Wim en daarmee kreeg de hobby een gezamenlijke vorm. Jarenlang gaven beiden les aan radioamateurs en zetten ze zich in voor de Commissie voor Gehandicapte Radioamateurs (CGR). Kort geleden werden Wim (71) en Adrie (65) Koppelaar in het zonnetje gezet door de Vereniging voor Experimenteel Radio Onderzoek (Veron). Wim werd benoemd tot lid van Verdienste en Adrie kreeg de Gouden verenigingsspeld uitgereikt.

Door Margreet Strijker

Wim: ,,Het is een hele eer natuurlijk, maar eigenlijk heb ik helemaal niks met dat soort dingen. Ik vind het gewoon erg leuk om met mijn hobby bezig te zijn. En als ik dan ook nog iets voor anderen kan betekenen is dat mooi meegenomen. Maar dat Adrie die gouden speld gekregen heeft, daar ben ik juist weer wel heel blij om. Zij verdient dat gewoon.”

Vijf jaar geleden werd Wim al koninklijk onderscheiden vanwege zijn inspanningen voor gehandicapten. In het rapport stond: ,,Wim Koppelaar heeft zich buitengewoon ingespannen om gehandicapte mensen te helpen en te begeleiden bij hun studie voor het behalen van een amateurvergunning. Dankzij hem konden honderden kandidaten met een visuele, auditieve of motorische handicap actieve zendamateurs worden. Dat haalt deze mensen op een bijzondere manier uit hun sociale isolement. Wim wordt bij dit werk voortreffelijk bijgestaan door zijn XYL Adrie.” Waarbij dat XYL staat voor Ex-Young Lady, één van de vele termen en afkortingen die gebruikt worden in het wereldje van de zendamateurs. Zo heeft elk land een vaste lettercombinatie (PA is Nederland), staat QTH voor locatie en krijgen alle vergunninghouders roepletters (Call) toegewezen. Een QSL is een briefkaart die gebruikt wordt als schriftelijk bewijs dat een bepaalde verbinding heeft plaatsgevonden. Adrie laat er één zien van Wubbo Ockels met wie er contact was tijdens de Challenger missie in 1985. Maar ook doen Koning Hoessein van Jordanië en de Spaanse Juan Carlos aan radiotelegrafie. De hobbykamer van de zendamateur wordt een shack genoemd. Wim: ,,Als je die van mij ziet lijkt het misschien een zooitje, maar het is allemaal leuk spul.” Er staan naast gewone computers en audio apparatuur allerlei hoog frequent zenders, oscilloscopen en andere meetinstrumenten. Maar ook seinsleutels en verschillende morse apparaten, waaronder een antieke met papieren ponsbandjes waarop Wim heel erg trots is. ,,Je moest erop intekenen, zo geliefd zijn die dingen. Pure nostalgie, zo mooi.” Op een kast is een wereldkaart geplakt waarop alle landenlettercombinaties te vinden zijn. Er hangen QSL kaarten, diploma’s en oorkonden, maar ook foto’s die gemaakt zijn tijdens activiteiten en bijeenkomsten van zendamateurs.

Wim is in 1979 serieus begonnen met het leren en haalde al snel zijn D en F licentie. Daarna volgde zijn CW (Morse) diploma. ,,Ik was al elektronicus en daardoor was de materie niet al te vreemd voor me. Al heel gauw zijn Adrie en ik les gaan geven. De theorielessen gewoon in de huiskamer. Soms zat ik met een groepje beginners op de bank en mijn vrouw met de gevorderden rond de eettafel.” De praktijklessen gingen via de ether en werden verzorgd vanuit de shack. Adrie is inmiddels gestopt met lesgeven en Wim heeft zich volledig toegelegd op het begeleiden van gehandicapten. Ook organiseert hij het jaarlijkse reünieweekend in Ermelo voor de gehandicapte zendamateurs van de Veron.

In veel gevallen moet Wim alle stof mondeling behandelen omdat een leerling door zijn handicap niet kan schrijven of lezen. ,,Het is zulk dankbaar werk om gehandicapte of blinde mensen les te geven. Zij leven noodgedwongen vaak in een heel klein wereldje en als zendamateur kunnen ze juist wereldwijd contacten aangaan. Ondanks hun problemen en handicaps zijn deze mensen vaak heel gemotiveerd om te leren.”

Adrie vertelt het verhaal van een jongen die na een duikongeluk zwaar lichamelijk gehandicapt raakte en ook zijn vingers niet gebruiken kan. ,,Wim heeft hem opgeleid en geleerd met zijn polsen de apparatuur te bedienen. Dat heeft er mede toe geleid dat hij nu zijn geld kan verdienen met een eigen postorderbedrijfje.” Maar ook spijkerde Wim een keer binnen een week tijd een straaljagerpiloot in opleiding bij die voor zijn morse examen gezakt was. Later kwam er een kaartje met een straaljager erop uit Amerika: ,,Mede dankzij u de ‘Morsespecialist’ vlieg ik in dit vliegtuig.”

Wim: ,,Eigenlijk zou ik er zo langzamerhand wel eens mee willen stoppen, maar ze kunnen niemand anders vinden die met veel geduld de dingen heel simpel en begrijpelijk uit kan leggen. Want daar schijn ik berucht om te zijn.”