Last onder bestuursdwang

Als bestuursrechtelijke regels overtreden worden, moeten bestuursorganen doorgaans handhaven. In de Algemene wet bestuursrecht staan daarom veel regels die gaan over handhaving. Bij een overtreding kunnen verschillende soorten sancties opgelegd worden. Globaal zijn er twee categorieën te onderscheiden: herstelsancties en bestraffende sancties. Onder de herstelsancties vallen een last onder dwangsom en een last onder bestuursdwang. In een eerdere column heb ik geschreven over de last onder dwangsom. In deze column gaat het over de last onder bestuursdwang.

Een herstelsanctie is gericht op het opheffen en voorkomen van een overtreding. Een herstelsanctie is, in tegenstelling tot een bestraffende sanctie, niet gericht op het toevoegen van leed, zoals het opleggen van een boete doet. Bij herstelsancties wordt de overtreder de mogelijkheid geboden om eerst zelf de overtreding ongedaan te maken. Pas als dat niet gebeurt, wordt een dwangsom verbeurd, of zoals bij een last onder bestuursdwang: wordt een strijdigheid opgeheven door de gemeente en betaalt de overtreder de kosten daarvan.

Bij een last onder bestuursdwang wordt een verplichting opgelegd: de last. De last houdt in dat de overtreding hersteld moet worden. Hiervoor wordt een termijn gegeven. Afhankelijk van de overtreding is er sprake van een langere of een kortere termijn. In heel spoedeisende situaties kan er zelfs een termijn zijn van een paar dagen of een paar uur! Na afloop van deze termijn controleert de gemeente of de provincie of de overtreding is hersteld. Zo niet, dan herstelt de gemeente of de provincie zelf de overtreding. Vervolgens worden de kosten die daarmee gemoeid waren, vastgesteld en moet de overtreder deze kosten vergoeden. Overigens is de keus aan het bestuursorgaan of een last onder dwangsom of een last onder bestuursdwang opgelegd wordt.

De last onder bestuursdwang verduidelijk ik aan de hand van het volgende voorbeeld. Stel, u heeft een omgevingsvergunning waarin een voorschrift staat over aanplant van bomen en struiken. U bent op grond van de vergunning verplicht om 10 bomen en 5 struiken aan te planten. U doet dit niet, zodat uiteindelijk de gemeente handhavend optreedt. U krijgt een last onder bestuursdwang, waarin staat dat u binnen 8 weken al het groen aangeplant moet hebben. Doet u dit niet, dan geeft de gemeente een hovenier de opdracht om de bomen en de struiken aan te planten. Na enkele weken krijgt u van de gemeente een overzicht van de kosten die de gemeente maakte. Deze kosten moet u vergoeden.

Vaak gaat aan een last onder bestuursdwang een voornemen vooraf. U kunt dit zien als een soort waarschuwing. U kunt uw zienswijze op dit voornemen met de gemeente of de provincie delen, zodat uw mening meegewogen wordt bij het nemen van het daadwerkelijke handhavingsbesluit.

Wordt een last onder bestuursdwang opgelegd, dan kunt u daartegen bezwaar en beroep instellen.

[mr. Nellieke Oudijn