Koppige burgemeesters op ‘tandem’

26 september 2007 om 00:00 Nieuws

In het eerste bestuurskrachtonderzoek, vorig jaar, werd een fusie met Sliedrecht geopperd. De gemeente Hardinxveld-Giessendam zou volgens adviesbureau Bestuur Management & Consultants (BMC) bestuurlijk te zwak zijn om zelfstandig door te gaan. Aan een intensieve samenwerking met regio-gemeenten was überhaupt geen ontkomen aan, was de conclusie. Alleen dit laatste advies werd in acht genomen. De gemeente ging in zee met de acht regiogemeenten in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. Ook startte zij een verregaande ambtelijke samenwerking met buurgemeente Gorinchem. Augusteijn, gisteren tijdens een persgesprek: ,,We zitten met Gorinchem op een tandem, maar we hebben het stuur in handen.” IJssels vult hem aan. ,,We willen elkaar versterken, maar we willen geen inmenging. Een stap verder, namelijk een herindeling, kan juist tot afbreuk van een gemeente leiden.”

H’veld en G’cum samen naar provincie H’VELD-G’DAM - ,,De ergste pijn is bestreden in de gemeente Hardinxveld-Giessendam.” Dit stelt het adviesbureau BMC in haar zojuist verschenen rapport over de bestuurskracht van de gemeente. Of een herindeling daarmee ook van de baan is, kan niet worden geconcludeerd. Burgemeester Roel Augusteijn en zijn Gorcumse ambtsgenoot Piet IJssels zijn er van overtuigd dat de tandemconstructie (een intensieve samenwerking) voldoende is om de zelfstandigheid van het dorp te bewaken. ,,Als de provincie anders concludeert, krijgen zij te maken met twee hele eigenwijze burgemeesters.”

Door Hanneke van Houwelingen

Om haar (bestuurlijke) vooruitgang te meten, vroeg de gemeente Hardinxveld-Giessendam dit jaar opnieuw een onderzoek aan. Dit onderzoek heeft zich gefocust op de bestuurskracht van het afgelopen jaar. Een advies over de toekomst van de gemeente (wel of geen herindeling) wordt niet gegeven.

De onderzoekers juichen - in het vorige week verschenen rapport - de actieve houding van de gemeente toe. ,,Er zijn snelle successen geboekt, bijvoorbeeld op het gebied van financiën, dienstverlening en de bestuurscultuur.” De gemeente is volgens hen op de goede weg, maar heeft het eindstation nog niet bereikt. Een van de struikelblokken blijft de lege schatkist. Het rapport: ,,Alhoewel de financiën beter op orde zijn, zit de gemeente nog steeds krap bij kas. Dat betekent dat de gemeente keuzes, en wellicht ook pijnlijke keuzes zal moeten maken.” Maar hoeveel pijnlijke keuzes kan de burger nog verdragen? Een groot deel van de financiële problemen is in 2007 opgelost door een verhoging van de lokale lasten. ,,Het is een gevoelige beslissing om de lasten te verhogen. Zeker omdat in de Staat van de Gemeenten in 2006 (onderzoek naar tevredenheid burger) naar voren kwam dat de burgers vinden dat zij niet voldoende gemeentelijk ‘waar’ krijgen voor hun belastinggeld.”

Een goede communicatie naar de burger is daarom belangrijk, tipt BMC. De service is het afgelopen jaar in ieder geval met sprongen vooruit gegaan. De openingstijden van het gemeentehuis zijn verruimd en de burgers zijn tevreden over de afhandeling van hun vragen en / of klachten. Ze worden snel geholpen aan het loket en ook op brieven krijgt men binnen de afgesproken termijnen antwoord of informatie. Echter, de algemene informatiestrekking vindt nog te weinig plaats, reflecteren de burgers bij BMC: ,,De gemeente informeerde actief bij de problematiek rond de Damstraat en de beleidsvorming rond de WMO. Andere gebeurtenissen als het kappen van bomen rond de tennisbaan, de komst van een multifunctioneel centrum en het huisvestingsplan/gebouwenbeheer van de gemeente zijn totaal niet gecommuniceerd.”

De onderzoekers missen daarnaast een visie op de wijkbezoeken. In het afgelopen jaar gingen de politici de wijken in om met de burgers te praten over het wel en wee van hun leefomgeving. BMC prijst deze burgerparticipatie, maar vindt de uitwerking niet goed doordacht. ,,Wanneer de gemeente echt wil laten zien dat ze luistert, zal ze aan moeten aangeven hoe de burgers verder worden geïnformeerd en hoe zij betrokken worden bij de eventueel daaruit voortvloeiende beleidsvorming.”

BMC mist visie gemeente

BMC moet vaker zoeken naar de visie van de gemeente. Zo ook op het gebied van beleidsontwikkeling. Een voorbeeld: ,,De toenemende vergrijzing in Boven-Hardinxveld wordt wel erkend, maar de gemeente spreekt zich niet uit over het al dan niet ondernemen van acties.”

Net als bij de burgers groeit het vertrouwen van de maatschappelijke organisaties in de gemeente. De rust in de politiek is neergedaald en de zaken lijken beter opgepakt te worden. Toch houden de organisaties het nare gevoel dat beloftes van de gemeente niet worden waargemaakt. Destijds werd dit geweten aan de verstoorde politieke verhoudingen. Nu worden beloftes niet uitgevoerd vanwege de financiën. Het argument van te weinig geld wordt vaak aangedragen, vinden zij. Liever zouden zij samen met de gemeente zoeken naar creatieve oplossingen.

Over een herindeling wordt in heel het rapport met geen woord gerept. Wel uit BMC haar zorgen over de samenwerking met de regio gemeenten. ,,Het is belangrijk om scherp te krijgen wat de gemeente Hardinxveld-Giessendam met de samenwerking beoogt: wat moet het opleveren? Tot hoever moeten wij gaan? Ontwikkel een visie op het samenwerkingsproces.” De gemeente moet volgens de onderzoekers opletten dat ze het stokje niet uit handen geeft aan andere gemeenten. ,,Werkendeweg kan men op een trein terecht komen, waarbij de gemeente niet meer goed bij de wissel kan,” waarschuwt BMC. Burgemeesters Augusteijn en IJssels zien dit niet zo somber in. Zij willen hun samenwerking verstevigen. ,,In november moet Hardinxveld-Giessendam haar huiswerk inleveren bij de provincie. Wij zullen gezamenlijk optrekken naar de provincie. Er is geen gegronde reden voor een herindeling als je je zaakjes op orde hebt. En wanneer zij anders concludeert, krijgt zij te maken met twee eigenwijze burgemeesters,” zegt IJssels vastberaden.