Steengoed: van prehistorie tot heden

3 december 2008 om 00:00 Nieuws

Martin Hanssen, liefhebber, verzamelaar en kenner van aardewerk, nam zijn gehoor mee op een reis door de historie van klei tot eindproduct. Of zoals Hanssen aangaf; de pot die op de vindplaats van Trijntje is gevonden laat zien wat mensen 5000 jaar geleden met klei deden. Simpele vormen waarbij leemaarde op mallen in plakken of op ronde mallen op een open vuur werden gebakken en later in zogeheten vuurkuilen. Er werd waarschijnlijk ook al enige handel in die potten gedreven. Archeologen hebben bijvoorbeeld identieke vingerafdrukken in verschillende streken van ons land gevonden. Ook versierpatronen werden herkend. De oude Grieken en Romeinen waren al veel verder, zij hadden al draaischijven, signeerden hun werk en kenden glazuren. Rond de vijftiende eeuw vestigden zich rond Keulen vele pottenbakkers, uit die tijd stammen onder meer de zogenaamde ‘Baardmankruiken’. In Nederland kwam begin zeventiende eeuw het Delfts aardewerk, een fanatieke imitatie van het Chinese porselein. Dat werd met scheepsladingen Nederland ingebracht en viel zeer in de smaak. Dat had weer vele pottenbakkerijen ten gevolge die weer net zo hard verdwenen. Nu is er alleen nog de Koninklijke Porceleyne Fles in Delft over.

Een wandeling door de geschiedenis H’VELD-G’DAM - ,, Hoe en waarom word je verzamelaar? Gewoon, op een gegeven moment krijg je een kick van iets. En de waarde? Daar doe je het uiteindelijk niet voor. Het doet je gewoon wat. Ik hoop dat het u ook iets doet.” Met deze woorden opende Martin Hanssen vrijdagavond in Museum De Koperen Knop de expositie ‘Steengoed, van Makkum tot Maastricht’.

Door Wil Sommeijer

De negentiende eeuw kenmerkt zich door de opkomende industrie, waarin bijvoorbeeld Petrus Regout in Maastricht het bekende Regout aardewerk vervaardigt. Stromingen als Jugendstil of Art Nouveau en Art Deco veroveren de markt en ook Nederland gaat over op de ‘nieuwe mode’.

Steengoed geeft een goed beeld van de ontwikkelingen van ‘steengoed’ in de loop der eeuwen. Van een simpel gebruiksvoorwerp tot fraaie siervoorwerpen en kunstwerken. Natuurlijk is de pot die op de vindplaats van Trijntje is gevonden een echte blikvanger (overigens is die pot ook normaal in de Knop te zien) en qua vormgeving een fraaie tegenhanger van de werkelijk prachtige vazen van De Gats uit Valkenburg, in de zogeheten sgrafittotechniek. Verder een elegante vaas van Hella Jongerius, versierd met een gaatjespatroon. Mooi serviesgoed van Petrus Regout. Werk van De Dordtse Kunstpotterij, ooit opgericht door A. Mak, van het Veilinghuis Mak, het oudste in de Benelux. Onderdelen van een stijlvol rouwservies en het gezellige boerenbont, ook dat is te zien. En lekker ordinair, een grote verzameling vazen in alle maten en kleuren zoals de ouderen onder ons vast nog wel kennen. Oma had dit soort vazen op tafel. Zo herkenbaar en daarom zo verschrikkelijk leuk om te zien.