Vakbekwaam worden, vakbekwaam blijven

H'VELD-G'DAM - Van onbewust bekwaam naar bewust bekwaam. Weten wat je moet herkennen en erkennen. Enkele spuitgasten van het vrijwillige brandweerkorps Hardinxveld-Giessendam hebben een intensieve meerdaagse training in Zweden achter de rug. En hoewel zij in hun loopbaan voor 'hete vuren' hebben gestaan luidt de conclusie van een van hen: ,,Ik ben in heel veel situaties door het oog van de naald gekropen."

Door Wil Sommeijer

De bijscholing in het Zweedse Skövde sluit precies aan op de veranderingen in de nieuwe Wet veiligheidsregio. Het vakbekwaam worden door opleiding, het vakbekwaam blijven door oefenen en bijscholen. Iedere brandweerman/vrouw traint tegenwoordig minimaal zeventig tot tachtig uur per jaar de basisvaardigheden, exclusief hun specialisatie. Het reguliere oefenen gebeurt aan de hand van de leidraad oefenen, gebaseerd op de persoon, functie(s) en de basisbrandweerzorg en de risico's van je gemeente en/of je regio. Een ander belangrijk onderdeel van vakbekwaam blijven is het continu bijscholen op basis van de huidige veranderingen in de opleidingen, inzichten en/of incidenten. Dat kan afhankelijk van het onderwerp niet altijd met eigen instructeurs of in de eigen gemeente. ,,Er wordt weliswaar geoefend op het eigen terrein in Dordrecht of in Barneveld, maar juist in dit geval het oefenen van onder meer rookgaskoeling, stroming van rook, de beoordeling van temperatuur, brandverloop en straalpijpvoering, kan daar niet plaatsvinden. We hebben daarop drie offertes bij trainingscentra opgevraagd en duidelijk werd dat een bijscholing volgens de landelijke module ploegbijscholing alleen in Zweden werd aangeboden. Je moet namelijk organisatorisch en milieutechnisch geen problemen ondervinden als je de werkelijkheid wilt benaderen. Er mag daar namelijk onbeperkt hout gestookt worden'', leggen brandweercommandant Cees van Andel en Pieter Prins, bureauhoofd operationele zaken en opleiding/oefenen in het cluster Gorinchem-Hardinxveld-Giessendam uit. ,,Het benodigde budget vakbekwaam worden en blijven maakt deel uit van een meerjarig programma. Het paste dan ook in het jaarlijks beschikbare brandweerbudget. Dat Zweden 400 euro goedkoper is dan eenzelfde meerdaagse training in Nederland was een prettige bijkomstigheid. Ook het thuis kunnen laten van onze materialen was een voordeel. Het materiaal krijgt het daar namelijk ongelooflijk te verduren.''

Op de vraag aan de manschappen of zij een week vrij wilden nemen voor eigen rekening, werd door het merendeel positief gereageerd. Overleg met het college van B&W verliep goed, burgemeester Maria Wiebosch-Steeman was zeer positief en gaf waardevolle adviezen. Zo stapten 22 deelnemers met twee externe instructeurs en een bevelvoerder/instructeur vanuit Gorinchem, tegenwoordig cluster GHG op het vliegtuig. De benodigde theoretische kennis was al op de reguliere oefenavonden gegeven, zodat een maximaal rendement kon worden gescoord.

Skövde beschikt over enorme trainingsmogelijkheden, veel Nederlandse brandweerkorpsen wijken daar dan ook naar uit. De trainingen duurden van 8.00 uur tot 17.30 uur, vervolgens werd gegeten waarna de dag werd geëvalueerd. De trainingen waren niet alleen zwaar, maar vaak ook op het randje. Dat laten de vele foto's zien die gemaakt zijn. Afgematte, getekende en drijfnat bezwete mannen en vrouwen (twee vrouwen van het korps waren mee, red.). Alle aspecten van de brandbestrijding kwamen aan de orde. Zo werden speciaal geprepareerde houten platen in kettingen opgehangen en in brand gestoken waardoor precies de energie die dan vrijkomt in een woonkamer wordt nagebootst. En dan was er 'de hel', een overdekte hellingbaan waarbij onderaan een slachtoffer (pop van 80 kilogram) lag die gered moest worden. Dat kon alleen van boven af, dus de brandweerlieden moesten het vuur tegemoet lopen. Dat was eng en menigeen is daar met bonzend hart naar binnen gegaan. Hoe heet het daar binnen was, kon je zien aan de sporen op de helm.

Burgemeester Wiebosch, die vanuit haar vakantieadres twee dagen bij de training aanwezig is geweest, zei diep onder de indruk te zijn van wat ze gezien en gehoord heeft. ,,De mannen en vrouwen hebben keihard gewerkt.''

,,We moesten een slag maken in de vakbekwaamheid. De brandbestrijding is veranderd. Er staat veel meer brandbaar spul in huis, waaronder veel kunststoffen. De brandbestrijding moest veranderen. De vertaling in de nieuwe opleidingsstructuur voor nieuwe manschappen was er al. Probleem was de bijscholing van de overige mensen. Dat hebben we nu kunnen oplossen met de intensieve trainingen in Zweden. Het heeft een enorme impact op de teamvorming. Je kunt nu echt zien wie er wel en wie er niet is geweest. Het is een technisch beter en een goedkoper programma dat al vele jaren loopt en zijn nut heeft bewezen. Deze training is een onderdeel van wat we in 2000 al onder de vorige commandant hebben ingezet'', aldus Van Andel en Prins.

Om met enige opmerkingen van brandweerlieden te eindigen: 'Dit hadden ze mij 25 jaar eerder moeten vertellen, nu weet ik pas echt wat er gebeurt' en 'Ik weet nu pas dat ik volledig op mijn uitrusting kan vertrouwen'. Het is de bedoeling dat in juni van het volgend jaar de overige leden van het korps naar Zweden gaan.