Afbeelding
privé

Rechercheteam: ‘Daders wisten lokaal goed de weg’

14 februari 2022 om 14:59 Achtergrond Moordzaak Johan de Waal

HARDINXVELD-GIESSENDAM In twaalf eerdere afleveringen vertelden betrokkenen over het leven en de dood van Johan de Waal. Vanuit persoonlijke gezichtspunten schetsten zij een ambivalent beeld. Maar hoe moet je naar de moordzaak kijken als je alle gevoelens wegdenkt? Als je puur en alleen op de feiten afgaat? Logische vragen voor het betrokken rechercheteam. In het laatste deel van dit tweeluik lopen politiemensen Peter Broere, Erik Venema en Gerco Gijsbers alle scenario’s langs en vertellen zij waarom deze zaak opgelost móet worden.

door Alex Monster

HET ONDERZOEK Gerco Gijsbers, Peter Broere en Erik Venema delen niet alle ins en outs over het onderzoek naar de moord op Johan de Waal. Immers, stellen ze: je moet de dader(s) niet slimmer maken dan zij al zijn. Venema, die veel ervaring heeft in onderzoeken naar zware criminaliteit, wil wel benadrukken ‘dat deze zaak van alle kanten bekeken is’. ,,We hebben er alles aan gedaan om te voorkomen dat we de tunnel zouden induiken. De recherche heeft geleerd van de Schiedammer Parkmoord (in deze moordzaak werd aanvankelijk een onschuldig persoon veroordeeld, AM). Continu hield onze analist ons scherp. Hij vroeg ons waarom we bepaalde keuzes maakten of inzichten hadden. Telkens gaf hij ons een frisse en nieuwe blik.”

Enkele feiten willen de drie politiemensen wel bespreken. ,,Jongens en een fietsende vrouw hoorden op de avond van de vermissing rumoer bij de boerderij. Ook zagen zij twee mannen worstelen. Daarna werd het stil. Wij zijn aanvankelijk uitgegaan van het scenario dat Johan via de achterzijde van het erf is afgevoerd. Maar dit staat niet honderd procent vast. Daar zijn geen getuigen van.” De drie opperen de mogelijkheid dat De Waal met een bootje het Kanaal van Steenenhoek is opgebracht, maar ook dat is niet zeker.

We komen tot de conclusie dat het lijk te kort in het water lag om de hond te laten aanslaan

Na de vermissing van Johan de Waal komen vrijwilligers van Signi Zoekhonden 21 januari 2012 naar de plaats delict. Een dag later gaan duikers van deze stichting het koude water van het Kanaal van Steenenhoek in. Ze komen met lege handen terug. Ook maken de vrijwilligers sonarbeelden, die ze delen met het rechercheteam. Venema: ,,We waarderen de aangeboden bijstand van Signi Zoekhonden. De ervaring leert dat zij zeer gemotiveerde mensen hebben. We waren daarom ook blij met hun beelden. We hebben die bestudeerd en voorgelegd aan het landelijke politieteam ‘bijzondere zoekingen’ van de Dienst Specialistische Recherche Toepassingen.”

26 januari onderzoekt het politieteam, met behulp van sonarapparatuur, het Kanaal van Steenenhoek. De bevindingen van Signi Zoekhonden nemen ze daarin mee, zegt Venema. De actie levert niets op: De Waal blijft onvindbaar. Peter Broere onthult een bijzonder en cruciaal detail in het onderzoek. ,,Het team ‘bijzondere zoekingen’ heeft meerdere voorwerpen gedetecteerd op de bodem van het Kanaal van Steenenhoek. Dat is heel gebruikelijk; op de bodem van een kanaal liggen tal van objecten. We moeten in dat soort situaties een selectie maken. Waar doen we wel of geen onderzoek naar? In de zaak van Johan de Waal hebben we een speurhond ingezet die gespecialiseerd is in lijkgeuren. Omdat de hond niet aansloeg besloten we op dat moment dat er geen aanleiding was om voorwerpen nader te onderzoeken.”

WRANG DETAIL Maanden later blijkt dat een van deze voorwerpen vermoedelijk toch het stoffelijk overschot van Johan de Waal was. ,,Een heel wrang detail”, vertelt Broere. Blijft de vraag over waarom de hond niet aansloeg. Broere: ,,We hebben dit feit uitgebreid geanalyseerd. We komen tot de conclusie dat het lijk te kort in het water lag om de hond te laten aanslaan. De lichaamsgassen hadden zich nog niet verspreid. Het was koud weer en het lichaam was verpakt.” Met de wetenschap van nu: als de speurhond een week later wéér zou zijn ingezet, was Johan de Waal waarschijnlijk gevonden. Broere: ,,En dat had weer een doorslaggevende rol kunnen spelen in het onderzoek. Mensen zouden zich wellicht veel meer details herinneren, sporen waren verser en verklaringen van verdachten zouden misschien minder goed op elkaar afgestemd zijn.”

6 september 2012 treffen vissers het stoffelijk overschot alsnog aan, in een fuik. Het rechercheteam neemt nogmaals contact op met het team ‘bijzondere zoekingen’. Het team zegt dat een passerende boot het verzwaarde stoffelijk overschot mogelijk heeft verplaatst. Broere: ,,Maar gelet op de expertise van het team ‘bijzondere zoekingen’ achten we de kans klein dat het lichaam door de stroming is verplaatst.” Venema vult aan: ,,Door de loop van het onderzoek en de vragen die overblijven, zijn we wel tot de conclusie gekomen dat we ook op dit punt meerdere scenario’s moeten openhouden.”

Hij vervolgt: ,,We denken dat iemand dit niet alleen heeft kunnen doen. Het misdrijf is goed voorbereid. Johan lijkt te zijn opgewacht. De materialen die bij hem in het kanaal gevonden zijn, moeten al klaar hebben gelegen. Alles was geprepareerd. Juridisch zouden we kunnen spreken van moord.” Broere vult aan: ,,We denken dat de dader(s) lokaal goed de weg wisten.”

De drie leden van het rechercheteam willen verder niet veel kwijt over de daders. Ze lopen nog wel enkele mogelijke moordscenario’s langs. ,,Vermeende zakelijke conflicten? We hebben twee dingetjes gevonden. Die leverden uiteindelijk niets op. Onbekende chauffeurs die in de dagen voor de vermissing rond het erf liepen? Dit waren Oosteuropese vrachtwagenchauffeurs die langs de A15 parkeerden en boodschappen deden in Boven-Hardinxveld. Een vechtpartij in de horeca, als aanleiding voor de moord? Johan is een keer buiten gezet, maar meer was er niet. Een prostitueebezoek dat uit de hand liep en Johan uiteindelijk fataal werd? Een geplunderde kluis in Johans woning? Een roofmoord dus? Niets van gebleken. Alle lijntjes hebben we uitvoerig onderzocht, maar ze lopen allemaal dood.”

Gijsbers: ,,Tijdens het onderzoek hebben we veel buurtonderzoek gedaan. Een paar weken na de vermissing zeiden sommige inwoners al dat we de zaak moesten laten rusten. Boven-Hardinxveld is een gemeenschap van boeren en vissers. Mensen gaan goed met elkaar om. Ik voelde nog wel eens een houding van: we regelen het zelf wel, onderling. Het lukte me als wijkagent om me te mengen in die gemeenschap, maar slechts tot op zekere hoogte. De overheid speelt minder een rol in het dorp.”

FEBRUARI 2021 Een cold case. Die status heeft de moordzaak bijna tien jaar na dato nog steeds. Het steekt de drie rechercheurs. Erik Venema: ,,Ik vind dit toch wel een ander kaliber zaak dan een kille afrekening in het criminele circuit. Johan de Waal is in de bloei van zijn leven, op 54-jarige leeftijd, in zijn eigen omgeving om het leven gebracht. We hebben geen enkel motief gevonden dat deze moord rechtvaardigt. Hij wordt door veel mensen als een boeman afgeschilderd, maar dat doet geen recht aan zijn persoon. Johan was iemand met een gebruiksaanwijzing, maar hij stond in zijn naaste omgeving ook bekend als een zeer hulpvaardige man.”

Broere: ,,Bij iedereen is wel iets te vinden wat hij of zij niet goed heeft gedaan, maar die mensen komen toch ook niet op deze manier aan hun einde?” Venema vult aan: ,,We snappen goed dat het niet makkelijk is om te praten, maar we hopen echt dat mensen die iets weten van deze afschuwelijke moord zich bij ons melden. Inmiddels zijn we een aantal jaren verder. Misschien helpt dat.”

Broere besluit: ,,Alle rechercheurs zijn erop gebrand om deze zaak alsnog op te lossen. Het is alsof je naar een film van drie uur hebt gekeken, maar de slotscène eruit is geknipt. We willen weten wat er gebeurd is, zodat we recht kunnen doen aan Johan en zijn nabestaanden.”

Wil je contact hebben met Alex Monster, de schrijver van dit artikel? Mail dan naar a.monster@bdu.nl.

Eerder in dit dossier publiceerden wij de volgende artikelen:

- De moord op Johan de Waal: de moeilijke keuzes van de redactie

- Kijk item Johan de Waal in Opsporing Verzocht terug

- Gemengde gevoelens bij mobiel media lab De Waal

- Zaak De Waal: wie heeft informatie over de verzwaringsmaterialen?

- Moord weer in Opsporing Verzocht

- Hoe de recherche het hoofd breekt over ‘help Johan, help’

- ‘Johan de Waal met kruiwagen en al gedumpt’

- ‘Energie bij rechercheteam Johan de Waal’

- ‘Samenwerken was extreem lastig, vooral voor neef Johan’

- De poldercowboys De Waal waren altijd een beetje anders

- Ina is bij toeval ‘oorgetuige’ in de zaak van Johan de Waal

- Moord op Johan de Waal zorgt voor ingewikkelde dilemma’s bij Sander Ris

- ‘Johan kon niet zonder mijn nichtje’

- Advocaat Joost Loevendie blikt terug op ‘heel lelijke zaak’

- Een koepel over de boerderij van Johan de Waal

- Eerste tips in moordzaak Johan de Waal

- ‘Johan was een engerd, je mocht niet anders over hem denken’

- Nog geen tips in zaak Johan de Waal

- ‘Johan kon moeilijk zijn, maar voor dieren, kinderen en vrienden deed hij alles’

- Oud-burgemeester Wiebosch-Steeman: ‘Het dorp weet wie Johan de Waal vermoord heeft’

- De moord op Boven-Hardinxvelder Johan de Waal: een zaak die niet loslaat

- Recherche zoekt nieuwe informatie in moordzaak Johan de Waal

Maandag 21 februari online: journalist Alex Monster blikt terug op de voorbije 14 artikelen en vertelt met welke ingewikkeldheden de redactie te maken kreeg. 


15.000 euro beloning voor gouden tip

Mensen die het lastig vinden om informatie over een ernstig misdrijf door te geven aan de politie, kunnen contact opnemen met het Team Bijzondere Getuigen. De identiteit van de tipgever blijft dan anoniem voor de dader(s), maar een rechter ziet de doorgegeven informatie wel als bewijs. Het Team Bijzondere Getuigen is bedoeld voor mensen die informatie hebben over ernstige misdrijven zoals moord, overvallen, terrorisme en witwassen. Speciaal voor de coldcase over de dood van Johan de Waal kunnen tipgevers bellen met 06-20740912. Op www.politie.nl/johandewaal legt de officier van justitie in een video uit hoe dit team werkt. Voor de gouden tip in deze zaak is een beloning van 15.000 euro beschikbaar.

Wil je de moordzaak op de voet volgen?
Johan de Waal.
Afbeelding
advertentie
advertentie