Recht om de hoek: 1 januari 2021…

We staan aan het begin van een nieuw jaar: 2020. Hoewel de eerste weken van januari weer verstreken zijn, ligt toch het grootste deel van het jaar nog voor. Vaak is dat een reden om vooruit te kijken: wat kunnen we van 2020 verwachten?

In deze column zou ik wel met u vooruit willen kijken, maar niet naar 2020. Laten we het hebben over 1 januari 2021. 1 januari is vaak een datum waarop nieuwe wetgeving in werking treedt. Sinds 1 januari 2020 is er bijvoorbeeld veel veranderd in de rechtspositie van ambtenaren. Op 1 januari 2021 staat de inwerkingtreding van een nieuwe wet gepland: de Omgevingswet.

OMGEVINGSWET De Omgevingswet is een ambitieus plan om het huidige omgevingsrecht onder te brengen in één wet. De regels voor de fysieke leefomgeving staan nu nog in verschillende wetten. Zo is er bijvoorbeeld de Milieuwet, de Wet ruimtelijke ordening en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht. Al deze wetten worden gebundeld en gemoderniseerd in de Omgevingswet. Op die manier, is het idee, wordt het omgevingsrecht beter beschikbaar en makkelijker te gebruiken.

OMGEVINGSVISIE Voor gemeenten betekent de Omgevingswet onder andere het volgende. De gemeente moet een omgevingsvisie opstellen. Dit is een strategische visie voor de langere termijn. De omgevingsvisie gaat over alle thema's die in de omgeving te vinden zijn: natuur, water, milieu, verkeer, archeologie, etc.

Op basis van deze omgevingsvisie kan de gemeente programma's vaststellen, zoals een plan 'Geluid'. In dat plan staat vervolgens hoe de gemeente de doelen uit de omgevingsvisie wil verwezenlijken.

De regels die gelden binnen de gemeente over de leefomgeving worden gebundeld in het omgevingsplan. Per gemeente wordt één omgevingsplan vastgesteld. Globaal gezien kan het omgevingsplan vergeleken worden met een bestemmingsplan. Een groot verschil is dat er per gemeenten meerdere bestemmingsplannen vastgesteld kunnen worden. Met omgevingsplannen kan dat niet.

OMGEVINGSVERGUNNING Net als in het nu geldende recht, moeten in bepaalde gevallen vergunningen worden aangevraagd. Op het gebied van vergunningsaanvragen verandert er een en ander onder de Omgevingswet. Aanvragers moeten aan kunnen tonen dat er overleg is gepleegd met belanghebbenden. Er wordt in de toekomst dus veel initiatief van een aanvrager verwacht. Op die manier wordt verwacht dat de plannen voor de leefomgeving beter worden – er vindt tenslotte meer overleg plaats. Participatie staat hoog in het vaandel.

Het doel is met de nieuwe Omgevingswet de regels voor de omgeving hanteerbaarder te maken. Er is echter ook veel kritiek op de Omgevingswet: hoe makkelijk gaat het eigenlijk worden? Wordt het omgevingsrecht daadwerkelijk overzichtelijker? Een ding is duidelijk: als de Omgevingswet in werking treedt, wordt er meer verwacht van u als burger.

In de komende columns zal ik vaker stilstaan bij de veranderingen die er zullen zijn onder de Omgevingswet. Op naar 1 januari 2021!

mr. Nellieke Oudijn