Taal

‘’Ben op zoek naar typische Hardinxveldse en Giessendamse woorden/uitspraken en gezegden (dialect), voor mijn volgende column.’’ Met deze zin begon de vraag van mij in de Facebookgroep Oud Hardinxveld-Giessendam. Inmiddels, bijna 450 reacties verder, bekruipt mij langzaam het gevoel dat er in Hardinxveld-Giessendam inderdaad een dialect te vinden is. Dompen (kaplaarzen), kluitenruif (hark), bekant (bijna), ruchten (onkruid wieden), waf ore mome (wat voor moeten we?), koeksie en een baksie en ga zo maar door. Het zijn woorden die andere Nederlanders niet of nauwelijks zullen begrijpen.

Wittgenstein schreef: ‘’De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld.’’ Is taal noodzakelijk? Wat is taal eigenlijk in wezen? Waar zorgt taal voor? Wat is het nut van taal? Is er zonder taal denken mogelijk? Hoe gaan we met taal om? Taal is iets universeels, vrijwel alle volken op aarde hebben een taal. Taal is nodig om te communiceren, elkaar te begrijpen en een belangrijk cultuurverschijnsel. Ook heb je taal nodig om te denken. Baby’s hebben een soort oerinstinct, waardoor ze gaan huilen. Het gevolg is vrijwel altijd dat er aandacht komt, doormiddel van voeding, knuffelen of lieve woordjes. Maar het is nog een instinct, een baby kan nog niet denken. De baby heeft immers nog geen taal, om uiting te kunnen geven aan zijn/haar gedachten. Taal zou je dus bijna essentieel kunnen noemen voor een samenleving en voor jou als persoon. Toch is taal ook iets wat inhoudsloos kan zijn. Er bestaat toch ook de uitspraak; daar zijn geen woorden voor. Jane Austen, bekend van o.a. ‘pride and prejudice’, schreef; ‘’zo nu en dan heb ik mijn gevoelens voor mezelf gehouden, omdat ik niet een taal kon vinden waarin ik ze kon beschrijven.’’ Zelfs in één van de oudste boeken ter wereld, de Bijbel, wordt er al over taal gesproken. In het boek Jakobus; ‘’En hoe vaak struikelen we niet allemaal! Wie nooit struikelt in het spreken kan zich een volmaakt mens noemen, die in staat is om zelfs het hele lichaam in toom te houden.’’ In andere woorden; verkeerde dingen doen we allemaal. Alleen als je nooit iets verkeerds zegt, ben je volmaakt. Want als je de baas bent over je tong, waarmee je spreekt, dan ben je de baas over je hele lichaam. Toch is de taal niet alleen de taal van woorden. Je hebt ook de taal van de liefde of de taal van de muziek. En… je hebt dus de taal der Hardinxvelders en Giessendammers. Volgens Kierkegaard is taal iets dat gedeeltelijk een oorspronkelijk gegeven is, en zichzelf gedeeltelijk vrij ontwikkelt. En net als het individu nooit een gehele onafhankelijkheid kan bereiken. Je bent en blijft namelijk altijd afhankelijk van taal, want daarbuiten kun je niet denken. Dus eens een Hardinxvelder/Giessendammer met dialect, altijd een Hardinxvelder/Giessendammer met dialect. Overigens moest ik de reacties soms 3x lezen, voordat ik ze begreep. Teméé vakantie en dan eerst even een lekker baksie en een koeksie, bejaat misschien wel twee… Fijne vakantie!!

Willem Arkeraats