De chauffeurs zijn weer terug uit Polen

HARDINXVELD-GIESSENDAM De Historische Vereniging Hardinxveld-Giessendam zoekt maandelijks leuke berichtjes uit Het Kompas van zo’n dertig, veertig of vijftig jaar geleden. De ene keer is het een advertentie, de andere keer een opvallend nieuwsbericht. Dit artikel is uit Het Kompas van 20 januari 1982 is een vervolg op Hardinxveld pakt uit voor Polen.

Groots was de ontvangst die de chauffeurs ten deel viel toen zij na een lange reis naar Polen terugkeerden naar Hardinxveld-Giessendam.

Voorafgegaan door een geluidswagen kwamen zij omstreeks kwart voor elf aan bij sporthal De Wielewaal alwaar een grote menigte zich had verzameld. Daaronder bevond zich ook burgemeester Dijkstra in gezelschap van gemeentesecretaris Evertse.

Uiteraard werd eerst de gelegenheid gegeven aan echtgenotes en kinderen om man en vader welkom te heten. Daarna kon Dijkstra de drie welkom heten en klonk luid applaus van de omstanders.

HARTVERWARMEND In de stampvolle foyer van de sporthal sprak Dijkstra de chauffeurs toe. Hij zei het hartverwarmend te vinden dat zovelen Van Houwelingen, Goudzwaard en Boer hebben verwelkomd. Ook hartverwarmend was de spontaniteit van de bevolking die in korte tijd zoveel geld en kleding voor Polen bijeen had gebracht. Hij bood de chauffeurs ter herinnering aan hun tocht het wapen van Hardinxveld-Giessendam aan. Dit is een exclusief geschenkje, dit fraai ingelijst wapen hebben nog weinigen in hun bezit. Er zullen er ook niet zo veel zijn, daar de oplage zeer beperkt is gehouden,

Aan D. van Bruggen, de grote motor achter de organisatie overhandigde Dijkstra nog twee wapens, waarbij hij de hoop uitsprak dat deze op de een of andere manier in de twee dorpen in Polen zouden belanden en daar een plaatsje zouden krijgen. Dijkstra dankte de initiatiefnemers en al die anderen die meegeholpen hebben.

Leenman, een van de komité leden, dankte de chauffeurs voor hun spontane medewerking om deze klus te klaren, maar, zo zei hij, wij worden niet voor niets de ‘vrachtvaarders van Europa’ genoemd. Hij dankte eveneens de heren Boerman en Lock die hun trailers ter beschikking hadden gesteld en zorg hadden gedragen dat het transport financieel geregeld werd. Van Bruggen las een in het Engels gestelde brief voor die de chauffeurs uit Polen hadden meegebracht. In die brief werd dank uitgebracht voor het voedsel en de kleding. Men zal het daar nooit vergeten.

MOEILIJKHEDEN BIJ DE TERUGTOCHT Volgens de chauffeurs is de heenreis vlekkeloos verlopen. Er is precies op tijd gereden volgens het schema dat door Bemmel was uitgezet. Maar de terugreis heeft meer tijd gekost.

Om te beginnen waren de weersomstandigheden van dien aard dat je gerust kon spreken van Noord-Pool toestanden. Het was zo erg dat de klompen van een van de chauffeurs aan de vloer van de cabine waren vastgevroren. De verwarming in de wagens bleken niet bestand te zijn tegen dergelijke weersomstandigheden, en hebben zij hun toevlucht moeten zoeken bij het gasstel. En dat voldeed. Zij hebben op de terugweg geslapen bij een Poolse familie en daar werden zij met hun neus op de angst van de bevolking gedrukt. Door de Poolse jongeman werd aangeboden om bij hem thuis de nacht door te brengen. Aangekomen bij de woning kreeg de moeder een zenuwcrisis. Het is namelijk verboden om buitenlanders onderdak te verlenen. Daarvoor moet de politie toestemming geven. De zoon toog naar het politiebureau en keerde terug met twee agenten die paspoorten, reisbrieven en dergelijke controleerde van de chauffeurs. Uiteindelijk mochten zij blijven, maar het tekent toch wel de situatie. De mensen zijn ontzettend bang om te praten en bovendien zijn zij er van overtuigd dat toch te Russen zullen komen.

Ad van Houwelingen, Jaap Goudzwaard en Drie Boer hebben gezien dat er geen echte honger is bij de bevolking. Wel is er een groot tekort aan alles. Zij hebben de lange rijen wachtenden gezien voor de winkels. Ook het assortiment in de winkels is erg eenzijdig. Zo hebben zij in een supermarkt rekken vol met potten bonen gezien en verder niets. Aan kleding is er niets, de kledingzaken hebben alleen maar lege rekken. Verder is alles op de bon en krijgt de bevolking de meest noodzakelijke middelen per maand afgepast.

Aan kleding is er niets, de kledingzaken hebben alleen maar lege rekken

Ook zijn zij gekonfronteerd met de grimmigheid van de situatie. In Lublin zagen zij een overvalwagen omringd door militairen waarin burgers werden afgevoerd. De algehele indruk van de drie is die van een totale staat van beleg in Polen

In Polen zelf heeft men geen noemenswaardige last gehad. Dat werd anders bij de terugkeer aan de Oost-Duitse grens.

Twee chauffeurs hadden een speldje gekregen van Solidariteit. Van Houwelingen was het eerst aan de beurt om gefouilleerd te worden en hem werden zijn fototoestel, fotorolletjes en bij het leegmaken van zijn zakken ook het Solidariteitsspeldje afgenomen. Goudzwaard is de enige die dit speldje heeft weten te redden, hij had het verstopt in de melkpoeder. Daar is niet gezocht, wel heeft men de hele cabines nagezocht. Daarbij werden ook honden ingezet. De chauffeurs moesten op een bepaalde afstand van hun wagens blijven, een stap naderbij leverde een hels gegrom van de honden op. Vanwege het speldje zijn zij danig verhoord. De Oost-Duitsers wilden persé weten waar en van wie zij dit gekregen hebben. Maar daar hebben de chauffeurs zich niet over uitgelaten. Van Houwelingen heeft zijn camera teruggekregen. Zijn rolletje worden ontwikkeld en wat door de censuur kan, kan door hem worden opgehaald. Mens is niet bereid dit naar Nederland op te sturen. De indruk was dat Van Houwelingen nog onder de indruk was van hetgeen daar bij de grens is gebeurd. Hij had er nog de bibbers van. Na ruim vier uur konden de chauffeurs hun thuisreis aanvaarden en hoe zij ontvangen zijn heeft u al kunnen lezen.

Op onze vraag of zij, na deze ervaring weer een voedseltransport zouden rijden antwoorden zijn volmondig met ja, als dat nodig zou zijn zeker.

Rest ons nog te vermelden dat er bij het komité nog overschotten zijn aan geld en goederen. Weer een transport uit Hardinxveld-Giessendam? Dat weet men nog niet. Het komité is bezig een en ander te bekijken. Eventueel in samenwerking met andere organisaties waar men kontakt mee zal zoeken.

Hoewel nog zeer onder de indruk kunnen onze chauffeurs in ieder geval zeggen; ‘wij hebben onze taak volbracht.’